Atatürk’Ün Sofrasında Köylü Halil Ağa… (1)

6 ^0_C

İstanbul

Ramazan Demir

24 Mayıs 2016 Salı

Atatürk’Ün Sofrasında Köylü Halil Ağa… (1)

Atatürk, yaşamı boyunca, özellikle istiklâl savaşını kazandıktan sonra, ülkenin birçok meselesine, meşhur olan yemek sofralarında, çevresiyle konuşarak çözümler üretirdi. Derlemesi kimin tarafından yapıldığı bilinmeyen fakat kaynakları ve olayların geçtiği tarih iyi bilinen bir olayı burada sizlere özetlemek istiyorum. Olayın anlatım sürecine benzer ifadeler, aslında Falih Rıfkı Ata’nın “Çankaya” isimli eserinde geçse de aynı değildir.

Konu, Atatürk ile köylü Halil Ağanın olaylar hakkındaki yaklaşımı ve düşüncelerini yansıttığı için, iktidarların köylü vatandaşa bakış açısını yansıttığı için önemsiyorum bu diyalogu… Ayrıca, köylü ile devlet ilişkilerindeki “ince çizginin” iyi anlaşılması bakımından önemli olduğunu düşünüyorum, Atatürk ile köylü Halil Ağanın bu diyalogunu…

Olay şöyle başlar ve gelişir:

Atatürk ve Nuri Conker, bir plân hazırlayıp uygulamaya koyarlar; uygulanan plân sonunda Florya Köşkü'nün tüm nöbetçilerini atlatırlar ve köşkten kaçarlar...

Altlarında, Nuri Conker'in bir arkadaşının arabası vardır...

Mevsim sonbahar, eylül sonu bir akşam üzeri,sonbaharın tadını çıkararak gezintiye çıkarlar; küçük Çekmece'ye doğru giderler... BirdenAtatürk'ün gözleri akşam güneşi altında çift süren bir köylüye takılır...Yaşlı bir adamdır bu köylü... Sapanının sapına iyice yapışmış, toprakları yavaş yavaş deviriyor... Fakat çiftin bir yanında öküz, bir yanında merkep var!...

Eşit güçlerle çekilmediği için sapan yalpa yapıyor; Atatürk şoföredurmasınısöyler, arabadan inerler. Atatürk köylüye seslenir:

"Kolay gelsin Ağa!.." der…

Köylü busese başını çevirmeden karşılık verir…

"Kolaysa başına gelsin!…"

"İşler nasıl Ağa?...

“Bu yıl mahsulden yüzünüz güldü mü?..."

Köylü isteksiz konuşur: "Tanrı'nın gücüne gitmesin bey, bu yıl yufkaydı mahsul. Kabahatin acığı (azı, azcığı demek herhalde) bizde, acığıyukarda!.. Biz geç davrandık, yukarısı da rahmeti esirgedi…" der…

"Bakıyorum, sapanınbir yanında öküz, bir yanında merkep koşulu... Öküzün yok mu senin?..."

"Varolmasına vardı ya, hıdrellezde vergi memurları sattırdılar!..."

"Hiç vergi memurları köylünün üretim aracını satırır mı? Olmaz böyle şey!.. Muhtara şikayetetseydin..."

Köylü güldü: "Muhtar başında deel miydi (değil miydi?) memurun, a bey?..."

Atatürk dudaklarını dişleri arasında ezerek konuştu: "Kaymakamagitseydin…"

Köylü iyice güldü. "Sen de benle gönül mü eyleyon beyim?..." der...

Atatürk konuşmayı sürdürür; "…E peki, İstanbul şuracıkta geleydin valiyeanlataydın derdini... Onun işi bu değil mi?..."

Köylü Atatürk'ün saflığına inanmış iyideniyiye güler... Konuşmanın tadını çıkardığı için keyiflenir debiraz...Kestirip atar:

"Bırak şu sağarı (sağan, alan, sömüren) Allasen, biz onun buralardan gelipgeçtiğini çok gördük. Yakasına yapışsak acep derdimizi duyurabilirmiyiz?..."

Atatürk sordu:

"Adın ne senin Ağa?"

"Halil... Köylük yerde sorsan,HalilAğa derler..."

"Demek varlıklısın?.. Ağa dediklerine göre…"

"Acık çiftimiz-çubuğumuz varken adımız ağa'ya çıkmış."

"Peki Halil Ağa, busenin işin beni bayağı meraklandırdı. Benim bildiğime göre, bir çiftçininüretimaracı elinden alınmaz. Sen aldılar diyorsun. Hadi kaymakam şöyle, vali öyle diyelim; e peki bir başvekil İsmet Paşa var bilir misin?"

"Bilmez olur muyum, beyim?"

"Tamam öyleyse, hemen her hafta İstanbul'a geliyor.FloryaKöşkü'ne iniyor. Köşk de şuracıkta. Bir gün kapıda bekleseydin dederdini dökseydin ona... Herhalde çaresini bulurdu…"

"Sen benim konuşmamdan hoşlaştın, gönül eyliyonsun (gönül eylemek). Ama bak şimci (şimdi), tutalım gittim vardım, benio kapıya koymazlar ya... Tutalım ki kodular, koskoca İsmet Paşa'mızı göstertmezler ya... Tut ki gösterdiler ya ona halimi nasıl yanacağım hele; o sağarın sağarı!... Heç işitmez beni..."

Nuri Conker, lafa karışmak ister,Atatürk bir hareketiyle onu durdurur...

"E peki, bakalım bu dediğime nebulacaksın!..." dedi ve devam etti, "Atatürk koca yaz şuracıkta oturup duruyordu. Gitseydin, çıksaydın önüne, anlatsaydın halini. O da seni yüzüstü bırakacak değildi ya!.."

Köylü iyice keyiflenmiş, gülüyordu.

"Sen ne diyorsun bey?"dedi…

"Mustafa Kemal Paşa Atatürk'ümüzün yüzünü görmek için Peygamber gücü gerek... Hem, tut ki gördük. Yiyip içmekten, işinden gücünden başını kaldırıp bizim öküzün arkasından mı seyirecek?.."

Halil Ağa,sigarasının son nefesini ciğerlerine doldururken, Atatürk'ten yeni aldığı sigarayıda kulağının arkasına yerleştirir, çiftinin başına gitmeyehazırlanır...

Konuşacak bir şey de kalmamıştı...

Atatürk köylünün omzuna elini koyarak, "Senden hoşlandım Halil Ağa" der... "Bir gün köyüne de gelir, birayranını içerim. Açık yürekli bir vatandaşsın. Ama yine de sana söylüyorum,hakkını kimsede bırakma ara!.." der…ve ayrılır, dönerler, arabaya bindiler... Halil Ağa, onları uğurlar...

"Meraklanma beyim, evelallah heç kimse bizim hakkımıza el değdiremez. Fakat bu, Devlet Baba'ya borçtur. Ödenmesi gerek!...

***

Otomobilhareket eder; Atatürk'ün kaşları çatıktır ve oldukça canı sıkılmıştır...

"Bir uygun yerden dönelim,tadı kaçtı bu işin!.." der...

Dönüş yolunda Atatürk konuşmaz, sigara üstüne sigara yakar... Yüzünde ince bir keder vardır...

"Yahu çocuk, şu Halil Ağa'nın vergi borcundan öküzünü satmışız, merkeple çift sürüyor, hala da'Devlet Baba' diyor. Ne mübarek millet, bu millet!.."

***

Köşkedöndüklerinde Atatürk yaverine emreder:

"Şimdi…" der; "İstanbul'da ne kadar bakan, milletvekili varsa hepsini telefonla bulacaksın!.. Bu akşam kendilerini yemeğe bekliyorum. Ayrıca Vali Muhittin Üstündağ ile İsmet Paşa'yı bul, onlara da haber ver…"

Yaver odadan çıkar, Atatürk, Nuri Conker'e döner:

"Şimdi sen de arabayla çıkıp o Halil Ağa'ya gideceksin. Ona benim kim olduğumu söyleme. Tüccar, zengin bir adam filan dersin. 'Seni sevdi,sanaöküz alıverecek' diye bir şeyler söyle, kandır. Kuşkulandırmadan algetir buraya..."

(Yazının devamı gelecek sayımızda)

ÖNCEKİ

Bilinç Yoksunu Cahil...

SONRAKİ

6 ^0_C

Ramazan Demir

Atatürk’Ün Sofrasında Köylü Halil Ağa… (1)

Bilinç Yoksunu Cahil...

Neden Cumhuriyet?

Önerilen Yazılar

Yorum Yap

Kategoriler

Faydalı Linkler

Son Yazılar

Feodalizmin Devlete İsyanı: Dersim Olayları... (1)

Çanakkale'de Liseli Şehitler…

Tarih Tekerrür Etmesin…

Ramazan Demir

Atatürk’Ün Sofrasında Köylü Halil Ağa… (1)

Bilinç Yoksunu Cahil...

Neden Cumhuriyet?

Önerilen Yazılar

Haydi, Gençler Çanakkale'Ye...

Atatürk’Ün Sofrasında Köylü Halil Ağa… (2)

Yorum Yap

Kategoriler

Faydalı Linkler

Son Yazılar

Feodalizmin Devlete İsyanı: Dersim Olayları... (1)

Çanakkale'de Liseli Şehitler…

Tarih Tekerrür Etmesin…