“Dindarlık”- “Dincilik” Üzerine İrdelemeler...

 

Prof Dr. Ramazan Demir

 

İnsanlığın yaşadığı dramlardan birisi de iç huzur eksikliğidir. Bunun kaynağı da çeşitli sebeplerle oluşmuş sarsıntıların yarattığı yıkımlar olabilir. Geniş bir bakışla konu incelendiğinde; sıkıntıların kaynağını oluşturan, aslında, insanın kendisidir.

Fert olarak yaptığı yanlışlar, topluma negatif enerji -değer- olarak yansıdığı gibi kendine de negatif değer olarak döner, iç huzursuzluk başlar. Bunun engellenmesi ya da azaltılması için birey temelinde eğitim önemlidir. Toplumların sosyokültürel yapılarına paralel olarak bireye verilen eğitim kadar ilgili kaynaktan aldığı manevi değerler de etkili olur...

İnsanların yanlışlarını düzeltmeleri, en azından azaltmaları için Tanrı, elçiler ve ilahi kelamlar göndermiştir.

Bunlara uyulmasını istemiş ve “kulluk” görevi vermiştir...

 

**

 

Kul-Tanrı ilişkisi...

 

Bu nedenle “din”, aslında, ferdi anlamda “kul ile Tanrı” arasında bir sözleşmedir. Tanrı kişiye “kulluk” görevleri olarak bir takım ilkeler emretmiştir... Bunlar kişiye özgüdür, kişiyi sorumlu tutar. Yapıp yapmaması, kişinin aklını kullanıp kullanmasına, duygularını yaşayıp yaşamamasına, kontrol etmesine bağlıdır...

 

Ferdin bu noktadaki sorumluluğu, yani artı ve eksilerin yansıması sadece fertle sınırlı kalmaz, topluma da yansır. O takdirde din hayatımızın bir parçası olarak insan üzerinde etkili hale gelir. Bir anlamda din, ‘insan hayatına doğruluk yörüngesi için, kanat germek için gönderilmiştir’ denebilir; iyilik ve güzellik telkin eden din, insanın hayatına bir “yük, kambur” olduğunu iddia edenler haklı değildir.

 

Çünkü din mekanik, statik, durağan bir şey değildir; dinamiktir, hareket ve aksiyon vardır dinin her durumunda... Onun için “iki günü eşit olan aldanmıştır” ya da “zarardadır” denmesinin sebebi, dindeki sürekli aksiyon eyleminin olmasıdır.

İyileşmiş, gelişmiş, sorunsuz fertlerden oluşmuş toplum da, sorunsuz toplum yolunda seyreder...

 

Bireyin “iyileşmesi - iyileştirilmesi” için din vardır.

Eğer toplumun tüm fertleri “mükemmel” olsaydı ne dine, ne de peygamberlere gerek olurdu. Çünkü din, “kötüler” için gelmiştir, kötüleri iyiye çevirmek için vardır...

 

**

 

Esaret altında dindar olmak!

 

Hayatın dinamikleri arasında ayakta kalmayı başarmak ve yürümeye devam ederken aynı zamanda dinin vecibelerini yerine getirmek, diğer bir ifade ile samimi ve özde “dindar” olmak kolay bir iş değildir. Dindar olmak en kutsal ve tabi haktır insan için; fakat “dinci” olmak, hem kendini hem de karşıdakileri aldatmaktır, samimiyetsizliktir, insanı Allah ile kandırmaktır.

 

Dindar olmak veya olmamak, bireyi bağlayan bir eylemdir.

Bu eylemin gerçekleşebilmesi için de bireyin hür olması gerekir: Esir bireylerden oluşmuş toplumlarda, “dini” emirleri yerine getirme şansı ve sorumluluğu yoktur.

Dindar olabilmek için öncelikli olarak hür olmak şarttır...

Tanrı, esaret altında olan insandan, verdiği dini görevlerini yerine getirme mecburiyetini kaldırmıştır...

Çünkü aklın gereği budur...

 

Unutulmaması gereken önemli bir husus, ibadet edebilmek, kulluk görevini yerine getirebilmek için vatanında esir değil hür olmayı gerektirir. Vatan işgal altındaysa, bayrak, iffet tehlikedeyse öncelik onları korumak için savunmaktır.

İnancın kutsallığı; vatan ve bayrak mefhumuyla birleştikçe anlam kazanır; Tanrı huzurunda olan gerçek anlamda inanmış “dindar” insan bunu böyle algılar...

 

Gerçek bir örnek verelim; Maraş müdafaasında, dışarıda düşman işgali olurken süt satan İmam isimli bir şahsın ilk müdahalesine destek vermek ve düşmana direnmek için, Cuma namazında hutbede hutbeyi yarım bıraktırıp, düşmana karşı cemaati cihada davet eden Maraş müftüsü Hacı Ali Efendi gibiler gerçek dindarlar ve din adamlarıdır... Onların inançlarının sınırları sadece Allaha ibadet değildir; inanç-vatan-bayrak-hürriyet bütünlüğü içinde bayraklaşan bir inanç kutsallığıdır...

Camide hutbeyi okuyabilmek için semasında bayrağı dalgalanan vatanında hür olması lazım ki hutbeyi okuyabilsin... İşte bu birlik ve bütünlük ruhu, en karanlık anlarda milletin kaderine, en zor günlerde ışık tutmuştur. Onun içindir ki şair; “...çarptıkça birlikte yürekler, sindiremez bizi top ve tüfekler...” diye vasiyet bırakmış...

 

**

 

Doğa ile iç içe ibadet...

 

Hayatın zor olan yanı, her türlü dünya nimetleri arasında yaşarken, “yaratılış” kanunlarına niyet olarak Tanrı’ya uymak, O’nun emirlerini yerine getirmek, yasaklarına uymak, ibadet etmek, zor olan bir seçimdir... Bu bağlamda konu irdelendiğinde şu tespiti yapmak mümkündür: hayatın içinden yaşayanlar Allaha kulluk ederken daha çok zorlanırlar. Örneğin, camilerde pencereler göz hizasında ve doğa ile iç içedir. Yani namaza duran cemaat, mutlaka doğayı görür. Cemaat namaza dururken pencerelerden dışarıdaki hayatı da seyredebiliyor. Böyle bir durumda ibadet eden insanın kendini kontrol etmesi ve Tanrı’ya bağlanması daha da zordur.

Bir bakıma bu, gördüklerine rağmen Tanrı’ya bağlanıp ibadet edebiliyorsa insan, doğru ve zor olanı başarmış demektir.

Ancak günümüzdeki insanların bir kısmı bundan şikâyetçi olmuş olmalı ki, yöneticiler veya müteşebbis sahibi kişiler, alçak kalan cami pencerelerinin alt bölmelerine “buzlu cam” takıyorlar.

Amaç, cemaatin ibadete yoğunlaşmasını kolaylaştırmak için...

Yani zor olanı irade ile başarmak yerine yardımcı nesnelerden yararlanma yolunu seçmek...

Bu da bir yaklaşım şekli...

 

**

Hıristiyan mabetlerinde ise “doğa ile ilişki” kesilmiş durumdadır. Pencere boyu, mutlaka göz hizasının çok üstünde bir düzeyde yapılmıştır. Dolayısıyla cemaat mabette doğaya ait herhangi bir görüntü ile göz teması kurmadan Allaha ibadet eder. Onun için şu ifade önemlidir: “manastırda dindar olmak kolaydır...”

Doğrudur da, gelinen noktaya bakıldığı zaman camilerin penceresine uygulanan değişim, manastırlarda uygulanan kurala yaklaşmak anlamını da taşıyabilir...

O zaman manastırdaki dindarlığı küçümsememek gerek...

 

Canlı bir örnek konuya renk katabilir, onu verelim; herkesin oruç tuttuğu, ezanın duyulduğu, camilerin dolduğu bir oruç ayında, böyle bir ortamda oruç tutmak kolaydır gerçekten...

Ama 40 derece sıcaklık, plajların, havuzların dolu olduğu bir ortamda, oruç tumanın nerede ise “kusur” sayılacağı bir atmosferde, bir bölgede ya da yerde oruç tutmak ne kadar zor olduğunu tahmin etmek güç değildir.

Takdir edecek olan, tabii ki Allah’tır.

Ona şüphe duyulmadığı için gerçekten insan hayatını zorlayan “zorlar” başarılabiliyor...

 

**

 

Devlet din ilişkisi: irdeleme...

 

Din-devlet ilişkisinde, gündeme getirilen bir seri soru vardır. Bunlardan birisi; ‘devlet inanç sistemlerine karşı nasıl davranmalı?’

Bu soru irdelenirken bir seri alternatif de gündemdedir. Örneğin ‘alternatiflerden hangisi uygulanmalı’, diye sorgulanabilmektedir; bu alternatifleri şöyle sıralamak mümkündür:

Devlet dinin, din devletin neresinde olmalıdır?

Devlet dine karşı koruyucu olarak mı duruş göstermeli?

Uygulayıcı olarak mı durmalı?

Müdahaleci olarak mı kalmalı?

Görüldüğü üzere soru içinde soru çıkarmak mümkündür.

Müslüman toplumlarda devlet sistemi irdelendiği zaman; bir paradoks ortaya çıkıyor; İslam temelinde düşünce ve inanç özgürlüğü esas alındığında, şu soru gündeme gelmektedir; İslam, laikliğin temeli mi?! Karşı bir soru ile konuya müdahil olunabiliyor; örneğin laisizm, şeriata karşı bir düşünce mi?

Bunun cevabı “evet” ise, o takdirde şiddete dayalı karşı bir hareket beklenmelidir...

Öyle ise, şöyle bir soru akla gelir; “gerçek bir Müslüman diktatör olabilir mi?”

Olursa şu sonuç çıkar ortaya; gerçeklerin inkârı, süslü ambalajıyla gerçek dışı olayların öne çıkarılmasıyla mümkün olur...

 

**

Çoklu sorgulamalara açık diğer bir konusu ise; din adına insanlar, yaptıklarından dolayı yargılanabilir mi?

Din adına, insanlar hakkında hüküm vermek ne kadar adaletli olur?

Din sınıfı yaratarak, dine hizmet edilebilir mi?

Devlet dindar gözüküp, dini istismar eder mi?

Devlet; dini mi, milliyetçiliği mi istismar ediyor?

Devlet Atatürkçülüğü de mi istismar ediyor?

Devlet Atatürkçülerle milliyetçileri, dincilerden daha tehlikeli mi görüyor!?

Nedir milliyetçilik?

Nedir dindarlık?

Nedir dincilik?

Görüldüğü üzere çok farklı yönlerden konu sorgulanabilir...

Bu bağlamda din, matematiksel olarak halka anlatılmalı; bu iş, bir kurul (sadece ilahiyatçılardan oluşan değil) tarafından yapılmalı...

Çok boyutlu düşünmekle çok sesli müzik arasında bir ilişki vardır. Türk müziği mutlaka geleneklere dayalıdır. Gelenekleri sürekli kılmak yerine değişimi işlemek daha yararlı olabilir...

Soyut kavramlarla inanç farklıdır, fakat sıkı ilişkisi vardır...

 

**

 

Temel değerlerin duruşması...

 

Topluma dayatmalarla kabul ettirilmiş şeyler üzerinde düşünme hakkı olmuyor...

Örneğin, manevi ve milli değerler üzerinde bir sorgulama yapılabiliyor mu? Manevi ve milli değerler denilince ne anlamalıyız, nedir bunların yüklediği anlam derinliği?

Bunlar, başta çok fazla kişinin bilerek ya da seçerek kabullendiği değerler değildir. Toplumun sosyolojik yapısına uygun olarak gelişen kabullenmelerdir...

Din de bunlardan biridir...

Din seçimi sosyal çevrenin kazandırdığı bir olgudur...

Dindarlık da öyle...

Milliyetçiliği ve gelenekçiliği marifet sayıp taklit ediyorsa bir toplum, hele devlet yapısına uygun olarak bunu yapıyorsa, devlet bunu siyaset aracı olarak kullanıyorsa çok daha farklı sonuçlar çıkabilir...

O takdirde karşı soru akla gelir; bunlar, dayatmalarla alınan, edinilen değerler mi?

Evet...

Bunları düşünerek, sorgulayarak kimse kabul etmedi; irdelemeden kabullenme yolu seçilmiş ve gösterilmiştir...

Sokrates bile, düşünmeyi öğrettiği için “manevi değerleri bozuyor” diye, 40 yargıç tarafından yargılanıp mahkemede cezaya çarptırılmıştır; buna karar veren hangisinin Sokrates kadar inancı ve bilgisi vardı?

Din ve milli değerleri, kişinin kendisi sevmeli ve özümleyerek seçmelidir...

Başkasının yönlendirmesi ve dayatmasıyla değil...

Bazı manevi değerler simge olarak korunmalı ve çağdaşlaşmaya aracı olmalıdır; her şeyde akıl ve çağdaş değerlerle uyumlu olmalıdır.

 

Manevi değerler bir görenektir; dil birliği, iman birliği, kültür birliği gibi...

Bunlar devletler eliyle topluma dolayısıyla bireye sunulur...

Fakat toplum, bunları araştırıp gerçeği öğrenmek yerine iki yüzlülük sapağına kayıyor...

Neden iki yüzlülük?

Doğruyu bilmediği için...

Doğruyu araştırmayı sevmediği için...

Taklitçilikten doğan menfaat adına rağbet gördüğü için...

 

**

Laikliği laikleştirmek...

 

Devlet eliyle toplumu laikleştirme projesine karşı bir tepki olarak devlet eliyle devleti İslamlaştırma eylemi kendini gösterir...

Devlet baskısına karşı siyasal İslam karşı çıkar veya çok serbest ortamda siyasal İslam’ın çıkması doğal hak olarak görülmeye başlar...

 

Dinlerin doğasında, siyasete müdahale etmek vardır; inanan insanlar devletin meşruiyetini dine dayandırmak isterler... Bu anlayışın temeli, kişilerin “emredileni yapmak” sınırının dışına çıkmama eğilimine dayanır. Bunun anlamı, ferdin ya da toplumsal dinamizminin engellenmesidir...

Tanrının “tekliği” ile devlet denilen kurumun fertlerine uygulayacağı sistemin aynı “teklik” ile eşleştirilmesi, temelin bunun üzerine kurulması toplumsal sorunlara sebep olur.

Tanrının tekliği ile devlet bütünleştirilemez, bunu yapan devletin, ulusal ideolojiden ayrılması gerekir...

 

1930ların laiklik ideolojisini sürdürülebilmesine tepki olarak dini söylemlerin devlete taşınma eylemi vardır.

Demokrasi, laik düşünceyi yaymak ve anlatmak için temel ilkeler geliştiremedi ve komada olan tabanı ikna eden fikirler üretemedi.

Din bağnazlığı, daima, laikliği “dinsizlik” olarak yaydı...

Bunu yaparken de aslında laik düşüncenin doğru tarifi yapılmadığı, anlaşılamadığı, öğretilemediği için laik düşünce savunucuları da kusurludurlar...

 

Laikçiler yanlış yaptılar; dini ve dindarlığı laikliğin karşıtı olarak algıladılar; bu bahane edilerek, karşıttakiler tarafından bu kez, laik düşünce, “din düşmanlığı” olarak anlatıldı...

Laik düşünce sahipleri, aslında, laikliğin de felsefi boyutta “dindarlık” olduğunu kavrayamadılar, ya da işlerine öyle geldi...  

Onun için laikliği laikleştirmek gerekiyor...

 

**

 

Siyasi İslam projesi: politika-din kavşağındaki tehlike...

 

Din, toplumun yapıştırıcı harcı olduğuna göre, laiklik de din ve inanç hürriyetinin ferdi bağlamda savunulması olduğunu hatırlatalım... Buna göre, herkesten önce laikçilerin, dini ve dindarları savunması gerekirken bu işi, cahil din bezirgânı “dincilere”, din tüccarlarına bıraktılar... Bırakılan boşluk bir başkası tarafından doldurulacağı gerçeği ihmal edildi...

 

Batıda Hıristiyan partiler adına Hıristiyanlık hasımları yaratma sebebi, Hıristiyanlık prensiplerinin topluma yaygınlaştırılmasıdır ve Vatikan’la organik bağın oluşmasıdır.

Siyasi Hıristiyanlık sosyal Hıristiyanlığa dönüşmüştür.

Benzer bir şekilde İslam’da da böyle bir sonuç bekleniyor olacaktır...

Türkiye’de, bazı örgütlerce uygulanan uzun soluklu çalışmalar, bu amacı hedeflemektedir. Din ile siyaseti, din ile menfaati yan yana getirir, toplumu buna göre yönlendirirseniz toplumsal sancılara sebep olursunuz. Tarih sayısız örneklerle doludur. Türkiye bu sıkıntıyı yaşama tehlikesiyle karşı karşıyadır.

Yani, din temelli uygulamaların siyasi erk tarafından devlet hayatına sokulması ve uygulanması bir proje olup halen yürütülmektedir...

 

Siyasal İslami devlet eliyle dayatmaya kalkmak, normal şartlarda, demokrasi rejimi kabullenmez... Bunun için belli bir süreye kadar demokratik haklardan yararlanarak, yani demokrasiyi araç olarak kullanarak, devletin tüm kurumlarına, “biat” kültürü ürünü yetiştirilen kadrolarla egemen olmak, gerisini de “milli irade” kandırmacısıyla çözmek ve bitirmek...

Olan ve olacak olan budur...

 

**

 

Sonuç...

Türkiye Cumhuriyeti Devleti birçok yönden saldırı ve kuşatma altındadır...

İç ve dış düşmanlar, içerdeki kiralık ve satılmış hainler, kalemşorlar, köşe kapıcıları aracıyla yeniden esarete mahkûm edilmek istenmektedir...

Türk Milleti küresel bir oyunun parçası haline getirilmek istenirken araç olarak yine “din” kullanılmaktadır... Her şeyden önce samimi biz Müslümanların buna karşı çıkması gerekiyor…

Din tüccarı sahtekârlar, farklı renklerdeki ambalajları kullanarak aldatma ve kandırma eylemlerine devam etmekteler...

Dinsel ve ırksal istismarlar yapılarak Türkiye operasyona açık bir ülke haline getirilmeye çalışılıyor...

Ülkenin bütünlüğü, milletin birliği her gün biraz daha törpülenmektedir...

Plan, aşamalı olarak uygulanmaktadır...

Bu işleme devam edilirken de, insan için vazgeçilmez değerler olan milli ve manevi değerleri, başta din, demokrasi, insan hakları söylemleri istismar edilerek kullanmaktadırlar...

Artık Türk Milletinin uyanması gerekiyor...

Uyanmak istemeyenler olabilir; tehlikenin farkında olmayanlar da olabilir; uyanık her kimse mutlaka yanındakini uyandırmalı, demokrasi silahı olan oyuyla meşru zeminlerde devletine sahip çıkmalıdır...

Akademisyenler, okumuşlar, aydınlar susmamalı, konuşmalı; eli kalem tutanlar sinmemeli, yazmalıdır, anlatmalıdır tehlikeyi... Ekonominin temel direği küçük esnaf ses vermeli, sıkıntılarını anlatmalıdır...

Hiç kimse artık ‘bana ne’ diyemez!!!

Herkesin sorumluluğu var...

Yeniden milli mücadele mecburiyetine düşmemek için herkes gerçekleri görmelidir...

Tehlikeyi görmelidir...

Başka çıkış yok...

Bu işin dönüşü de, tekrarı da yok...

Birlik için, beraberlik için, milli uyanış için hep birlikte el ele...

 

www.r-demir.com

 

16.8.2010