Dünyada Laikliği İlk Uygulayan Devlet Adamı Kimdir?

6 ^0_C

İstanbul

Ramazan Demir

4 Haziran 2014 Çarşamba

Dünyada Laikliği İlk Uygulayan Devlet Adamı Kimdir?

Dünyada Laikliği İlk Uygulayan Devlet Adamı Kimdir?

Varlığını ve bulunduğu makamı, laik ve sosyal cumhuriyet sistemi olan, Türkiye Cumhuriyeti Devletine ve Onun Anayasasına borçlu olan bir zat, Bay Kahraman, üstelik Gazi Meclis (TBMM) Başkanı sıfatını da taşır, Ulus Devletin kuruluş ve çağdaşlaşma felsefesine ters bir ifade kullandı. "Anayasamızda Laiklik İlkesi Kalkmalıdır" mealinde bir ifade...

Halk arasında çok özlü bir söz vardır; "cahil cesur olur" diye...

Bir başka özdeyiş ise; "güç iştir cahil ile sohbet, bilene; cahil her şey söyler, ne gelirse diline" ***

Bireyin cehaleti ne diploma ile ne mevki ile ne de unvan ile giderilir.

Günümüzde devleti idare ettiklerini sananlar arasında sayıları hayli fazladır.

Bireyin inancı, birey ile Tanrı arasındaki bir sözleşmedir.

İnanç derecesi, alanla veren arasındadır.

Bay Kahraman sıradan bir vatandaş olarak tabii ki "laik" olmak istemeyebilir, zaten beklenmez de... Ancak, bulunduğu makam, ve temsil ettiği devlet sorumluluğu bu tür ifadelerden mutlaka uzak durması gerekir. TBMM Başkanlığından istifa eder, gider bilmem ne tarikatının şeyhi ya da dervişi olur, kendi bileceğidir. Ancak o makamda ve o sorumlulukta iken böyle sorumsuzca konuşamaz. Israrlı ise, mutlaka o makamdan alınmalıdır.

Konu çok geniş konuşulacaktır.

***

Bu yazımızın başlığındaki soruya yanıt arayarak devam edelim.

Evet; "laiklik" fikrini benimseyip, ilke olarak kabul edip hayata geçiren devlet adamı kimdir, sorusunun cevabını hemen verelim; Büyük Selçuklu Devletinin Kurucu Hakanı Tuğrul Bey'dir.

Turan coğrafyasında Türk'ün izlerini sürmek isterseniz, gitmeniz gereken çok mekân vardır.

Bu mekânlardan biri de Tahran'da mutlaka görülüp incelenmesi gereken, bize ait bir makam var; Tahran yakınındaki Rey kentinde bulunan Tuğrul Bey'in Anıt Mezarı...

Turanın kalbi Horasan coğrafyasına yaptığım kültür inceleme gezisinde, Tuğrul Bey'e özel bir yer ayırdım. Onun pek çok özelliğinin yanında dünyada 'Laiklik' fikrini ilk benimseyip uygulayan ilk Türk hakanı olması nedeniyle çok özel olarak tanınması gerektiğine inanıyorum. Bunun için Tuğrul Bey'in hayatından çok özet kesitleri, farklı kaynak bilgilerden okunabilir, onları sadeleştirerek özetledim.

Tuğrul Bey hakkında bu kaynak bilgileri gözden geçirip paylaşıyorum.

***

Tuğrul Bey Kimdir?

Tuğrul Bey, 1037-1063 yılları arasında Büyük Selçuklu Devletinde devlet kurucu sultanıdır. Tam adı "Rükneddîn Ebû Talîb Muhammed Tuğrul-Bey bin Mikail" olarak kayıtlara geçmiştir.

Arap ve İran geleneklerine göre künyesi şu sıralamaya tabi tutulur: Lakap, Rükneddîn; künye, Ebu Talip; dini adı, Muhammed; Türk adı, Tuğrul Bey. Doğumu: 990, ölümü: 1063. Baba adı: Mikail, Doğum yeri Horasan. Mezarı Tahran Rey kentinde... Bu kısa bilgilendirmeden sonra Tuğrul Bey'in mensubiyeti hakkında da kısa bilgi verelim.

***

Tuğrul Bey, Oğuzların Kınık Boyuna mensuptur. Savaş sırasında babası şehit düşünce dedesi Selçuk Beyin himayesinde büyür. Çocukluk yılları Cend kentinde geçer. Gazneliler, Selçuk Beyin diğer oğlu Arslan Yabgu'yu esir alınca, Büyük Selçuklu Devletinin başına 1025 yılında sultan olur. Altun Can Hatun ile evlenir.

İşte bundan sonra yurt arama dönemi başlar.

Tuğrul Bey, Selçuklulara yeni bir yurt arar ve Horasana göç ederler.

Kardeşi Çağrı Bey ile birlikte 1028-1029 yıllarında Merv ve Nişabur kentlerini ele geçirirler. Belh ve Buhara'ya seferler yaparlar. 1038'de Nişabur'da kendini sultan ilan eder.

1040 yılında Gaznelilerle "Dandanakan" savışında galip gelerek kardeşi Çağrı Beyi Horasan'a vali olarak tayin eder. Zaman içinde İran coğrafyasının büyük bir bölümünü ele geçirerek egemen güç haline gelir ve toprak kazanımlarını Anadolu'ya kadar uzatır.

1055 yılında, Bağdat Abbasi halifesi olan Kaim, Bağdat'ı elinde bulunduran Şii mezhebine mensup "Buveyhoğullarından" kurtulmak için Tuğrul Bey'den yardım ister. Bunun için Bağdatlı bilge kişi Fakih ve Bağdat kadısı Mavardi'yi Tuğrul Bey'e elçi olarak gönderir.

Bu dönemde Bağdat'ta egemen güç olarak Bağdat Halifesine bağlı bir muhafız güç mevcuttur. Muhafız gücün komutanı da Şii mezhebinden bir Türk'tür. Buveydilerle ters düşer.

Bir iç çatışma başlar ve halife Kaim, Tuğrul Bey'i Bağdat'a davet eder.

Abbasi halifesini Şiilerden kurtarmak için Tuğrul Bey, 1055 yılında Bağdat'ta Buveydilerle savaşır, ağır yenilgiye uğratır ve Buveydilerin hükümdarı olan El-Meliku’r-Rahim'i esir alır, Abbasi Devletine son verir, Abbasi halifeliğinin koruyuculuğunu üzerine alır.

***

Ancak Tuğrul Bey'e içerden, üvey kardeşi İbrahim Yinal, kalabalık bir Türkmen güçle isyan eder. Tuğrul Bey bir yandan isyancı üvey kardeşi İbrahim Yinal, diğer taraftan Buveyhoğulları ile savaşır.

Her iki yandan savaş zorlar.

Nihayet 1060 yılında Tugrul Bey, üvey kardeşi Ibrahim Yinal isyanını bastırır.

Diğer yandan Fatimilerin eline geçen Bağdat geri alınır ve Abbasi halifesi Kaim'in tekrar Bağdat'a dönmesini sağlar. Bağdat böylece Büyük Selçuklu topraklarına katılır. Bu arada ilk eşi Altun Can Hatun 1060 yılında Cürcan'da vefat eder, cesedini Devletin Başkenti Rey'e getirip orada defneder.

***

Tuğrul Bey, halife Kaim'in kızı Seyyide Fâtıma el-Betül ile evlenir.

Halife Kaim, Tuğrul Bey'i, "Ruknu'd-Devle" (Dinin direği) ve "Malikul-Meşrik ve Magrib " (Doğu'nun ve Batı'nın Sultanı) unvanlarıyla sultan ilan eder.

Tuğrul Bey, 4 Eylül 1063 yılında 73 yaşında vefat eder (Kaynak: Köymen, M. A, 2004).

Varis olarak çocuğu olmadığı için yerine, Anadolu'nun kapılarını Türklere açan, Malazgirt Zaferinin kahramanı yeğeni Alp Arslan geçer. Devlet geleneğinin bir ifadesi olarak Tuğrul Bey adına sikke basılması da özel bir anlam taşır. Özel bir mimariye sahip anıt mezarını, Tahran yakınındaki Rey kentinde ziyaret ettim

***

Sonuç

Tuğrul Bey hakkında bilinen bu kısacık hayat hikâyesi ve başarılarının dışında, çoğu kimse tarafından bilinmeyen çok özgün bir bilgi vardır; 1060 yılında Bağdat Abbasi Halifesini himayesine alır fakat halifeliği kabul etmez, üstlenmez. Din ve devlet işlerini ayrı tutar. Halifenin ısrarına rağmen kabul etmez halifeliği. Devlet işleri ile din işleri ayrı olması gerektiğine inanır ve bu fikri savunur. Eğer din işleri devlet çarkına konulursa orada dirlik olmaz. Bunun örnekleri tarihte vardır. Tuğrul Bey halifeyi ve halifelik makamını sadece 'himaye' eder, temsilcisi olmaz.

Bu karar son derece önemli bir karardır ve son derece iyi bir başlangıçtır. Tuğrul Bey; "Din işlerini halife, devlet işlerini de sultanın yönetmesi gerekir" der. Böylece dinle devlet işini ayırarak dünyada ilk kez laik bir sistemi benimseyen ilk kişidir Tuğrul Bey. Diğer bir ifade ile tarihte ilk kez laiklik ilkesini Türkler gerçekleştirir. Bu kişi de Tuğrul Bey'dir. Yine Türkler tarafından kurulan Harzemşahlar Devletinde çok inançlı sistem temeline dayalı laiklik fikri savunulmuştur. Mustafa Kemal Atatürk ile de laiklik gerçek anlamıyla sistemleştirilerek Türkiye Cumhuriyetinin temel ilkesi haline getirilmiştir.

Laikliğin Anayasamızdan çıkarılmasını savunan cumhuriyet karşıtı zihniyete ders niteliğini taşıyan, tarihten bir sayfa açtım. Bizim cahillerin peşinde oldukları Halifeliği dahi kabul etmeyip, sadece manevi korumasında tutan Büyük Selçuklu Devletinin kurucu hakanı Tuğrul Bey'den ders almalarını, Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün kurduğu laik Ulus Devlet sayesinde bulundukları makama nankörlük etmekten vazgeçmelerini umarım.

R. Demir (28.4.16)

ÖNCEKİ

Bugün 9 Eylül 1922…

SONRAKİ

6 ^0_C

Ramazan Demir

Dünyada Laikliği İlk Uygulayan Devlet Adamı Kimdir?

Bugün 9 Eylül 1922…

Manzara-İ Umumiye: Gerginlik Ve Sağduyu…

Önerilen Yazılar

Yorum Yap

Kategoriler

Faydalı Linkler

Son Yazılar

Feodalizmin Devlete İsyanı: Dersim Olayları... (1)

Çanakkale'de Liseli Şehitler…

Tarih Tekerrür Etmesin…

Ramazan Demir

Dünyada Laikliği İlk Uygulayan Devlet Adamı Kimdir?

Bugün 9 Eylül 1922…

Manzara-İ Umumiye: Gerginlik Ve Sağduyu…

Önerilen Yazılar

Kalın Kafalar

Mhp Vekillerine Açık Mektup

Yorum Yap

Kategoriler

Faydalı Linkler

Son Yazılar

Feodalizmin Devlete İsyanı: Dersim Olayları... (1)

Çanakkale'de Liseli Şehitler…

Tarih Tekerrür Etmesin…